نکات اجرایی مخازن و نحوه حفاظت و نگهداری از آن ها

مخزن، ظرف یا محفظه‌ای است که برای نگهداری سیالات طراحی و ساخته شده است. دسته بندی ثابتی برای تقسیم بندی مخازن وجود ندارد و متناسب با نوع کاربرد ساخته می‌شود. مخازن بر اساس ظاهر، مواد اولیه به کار رفته در تولید آن، نوع سیال، فشار بخار سیال داخل آن و محیطی که مخزن در آن قرار می‌گیرد، ساخته می‌شوند. سیالات نگهداری شده در مخازن می‌تواند آب آشامیدنی، مواد غذایی، بنزین و یا مواد سوختی باشد. از مهم‌ترین فاکتورها در خرید مخازن، توجه به فراریت، سمیت و میزان اشتعال بودن ماده مورد نظر می‌باشد.

قبل از خرید مخزن، می‌توانید در سامانه ساخت بازار استعلام قیمت انواع مخازن را از تولیدکنندگان مختلف بگیرید و بدون واسطه با آن‌ها در ارتباط باشید. این امر سبب می‌شود تا با مقایسه قیمت، مقرون به صرفه ترین انتخاب را داشته باشید.

معرفی انواع مخازن

مخازن ذخیره آب از لحاظ جنس ساخته شده به دو دسته‌ی فلزی و پلاستیکی تقسیم بندی می‌شوند که هر کدام نیز انواع مختلفی دارند. به طور مثال مخازن آب فلزی شامل مخازن گالوانیزه، فولادی و استیل و مخازن پلاستیکی شامل مخزن‌ های پلی اتیلن و فایبر گلاس هستند. در ادامه به بررسی مختصری از آن‌ها می‌پردازیم.

مخزن پلی اتیلن

مخازن پلی اتیلن برای ذخیره و نگهداری آب و سیالات که سازگار با پلی اتیلن هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از مخازن بیشتر در صنایع کشاورزی، صنعت شیمی و نگهداری آب کاربرد دارد. ظرفیت استاندارد انواع مخازن پلی اتیلن حداکثر 20000 لیتر می‌باشد. مخازن پلی اتیلن، مخازن ذخیره طولانی مدت آب هستند که جابه‌جایی آن‌ها نیز بسیار آسان است. این نوع مخازن به صورت تک لایه، دو لایه و سه لایه تولید می‌شوند.

مخزن فلزی

مخزن آب فلزی یا تانکر فلزی معمولاً از جنس فولاد، گالوانیزه (برای جلوگیری از خوردگی) و یا استیل ساخته می‌شوند. مخازن فولادی یا گالوانیزه از قدیمی‌ترین انواع مخازن هستند که به طور عمده برای ذخیره آب آشامیدنی و غیر آشامیدنی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. همچنین در سیستم‌های صنایع غذایی، دارویی و پتروشیمی کاربرد دارند.

 مخزن کامپوزیت یا فایبرگلاس

مخزن فایبر گلاس GPR که به آن کامپوزیت نیز گفته می شود، برای نگهداری آب آشامیدنی، مواد سوختی، کودهای مایع مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. مخازن فایبرگلاس بر اساس شکل ظاهری به دو دسته‌ی مخزن کامپوزیت استوانه‌ای و مکعبی تقسیم بندی می‌شوند. عدم خوردگی در برابر اسید و مواد شیمیایی، حلال و مقاومت مناسب از مزایای مخازن فایبر گلاس به شمار می‌رود.

استعلام قیمت انواع مختلف مخازن از سامانه ساخت بازار

محل قرارگیری مخازن آب

مطابق نشریه شماره 124 سازمان بودجه و برنامه کشور، در قرار دادن کف مخازن باید موارد زیر رعایت شود:

• فونداسیون مخزن ترجیحاً باید در سطح طبیعی زمین قرار گیرد و بالاتر از تراز حداکثر سیلاب‌های سطحی باشد.
• وقتی که لازم باشد فونداسیون مخازن در تراز پایین‌تر از سطح طبیعی زمین قرار گیرد، حداقل 50% عمق آب درون مخزن باید بالای سطح زمین قرار گیرد. لوله‌های زهکشی، فاضلاب، منابع آلوده کننده‌ی مشابه و ... حداقل باید 15 متر از مخازن فاصله داشته باشند. در صورتیکه لوله‌ی ثقلی فاضلاب در حد فاصل 6 تا 15 متر از مخزن عبور نماید، باید برای فشار آب 35 متر، آزمایش شود.
• فاصله‌ی بالای مخازن از سطح طبیعی زمین، نباید کمتر از 60 سانتی‌متر باشد.

نحوه محافظت از مخازن

مطابق نشریه شماره 124، محافظت از مخازن ذخیره آب باید به شکل زیر انجام گیرد:

•  سقف مخازن باید کاملا آب‌بند باشد. به طوریکه از ورود پرندگان، خزندگان، حشرات، گرد و خاک به داخل مخزن جلوگیری نماید.
• باید با کشیدن حصار دور محوطه‌ی مخزن، قفل کردن دریچه‌های ورودی به مخزن و سایر تدابیر امنیتی لازم از احتمال هرگونه خرابکاری در مخزن جلوگیری شود.

مقایسه انواع مخازن

در جدول زیر ویژگی‌های کلی انواع مخازن پلاستیکی و فلزی مقایسه شده است.

نوع مخزن	پلی اتیلن	فایبر گلاس	استیل
قیمت مخزن	ارزان	متوسط	بالا
طول عمر	حدود 20 سال	حدود 30 سال	طولانی مدت
هزینه نگهداری	متوسط	متوسط	متوسط
وزن محصول	کم	کم	زیاد
نصب	آسان	آسان	دارای شرایط خاص
مقاومت در برابر حرارت	کم	کم	زیاد
قابلیت ذخیره مواد شیمیایی	مقاومت بالا به دلیل داشتن کمترین واکنش با مواد	برای نگهداری مواد خاص	واکنش پذیری نسبتا بالا

 

انتخاب مخازن ذخیره سازی

در هنگام انتخاب مخزن ذخیره باید به جنس ماده، فراریت یا به عبارت دیگر فشار بخار ماده توجه کرد. در جداول زیر انتخاب مخازن با توجه به فشار بخار و نوع ماده ذکر شده است:

نوع مخزن	فشار بخار
سقف ثابت	کمتر از 1.5 پوند بر اینچ
سقف شناور	بیشتر از 1.5 پوند بر اینچ
کروی یا استوانه ای تحت فشار	بالاتر از 1000 پوند بر اینچ

 

نوع مخزن	نام ماده
مخازن استوانه‌ای با سقف گنبدی (ثابت و متحرک)	نفت، محصولات نفتی و سوخت
مخازن یک یا دو جداره گنبدی با سقف کروی	بوتان و پروپان
سر باز	گوگرد
مخازن فولادی ضد زنگ با لایه پلاستیکی داخلی (تماس با اسید)	اوره و نیترات آمونیوم در انبار جامد سربسته، اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، اسید فسفریک و اسید نیتریک
مخازن فولادی	کاستیک و یورتان
مخازن به رنگ روشن	کپسول‌های فولادی و آمونیاک

نکات اجرایی مخازن

مطابق ضابطه شماره 3-841 وارسی كنترل كيفيت اجرای ساختمان، برخی از نکات اجرایی نصب مخازن به شرح زیر است:

• بدنه مخزن باید سالم، بدون آسیب دیدگی و آثار ضربه باشد.
• مشخصات مخزن روی پلاک مشخصات حک و در محل مناسب و درمعرض دید بر روی مخزن پرچ شده باشد.
• سطوح داخلی و خارجی مخزن فاقد آثار زنگ زدکی و یا هرنوع علائم خوردگی باشد.
• برای مخازن با ارتفاع (قطر) بیش از 2 متر مسیر دسترسی مناسب در نظر گرفته شده باشد.
• لوله ورودی و خروجی و دیگر اتصالات مخزن به‌درستی به آن وصل شده باشد.
• ابعاد فونداسیون مخزن با ابعاد مخزن تطابق داشته باشد.
• محل و سایز بولت‌های فونداسیون با نشیمن‌گاه مخزن تطابق داشته باشد.
• میزان بیرون زدگی بولت‌های فونداسیون پس از بستن بولت‌ها مطابق استاندارد باشد.
• مخزن در تراز، جهت و زاویه درست (orientation) نصب شده باشد.
• انتهای هواکش، عصایی و مجهز به توری مقاوم در برابرخوردگی باشد و بتواند از ورود حشرات به داخل مخزن جلوگیری کند.
• داخل و خارج مخزن گالوانیزه باید با رنگ (رزین) اپوکسی، وینیل یا لعاب محافظت شود.
• اگر شکل ظاهری مخزن چهارگوش و حجم آن زیاد باشد به جای زاویه‌های قائم، در محل اتصال اضلاع منبع، باید از خم‌های قوس‌دار استفاده شود.
• اگر حجم مخزن ذخیره آب بیش از 4333 لیتر باشد، باید به جای یک مخزن، دست کم دو مخزن به طور موازی نصب شود.
• اگر به جای یک مخزن از چند مخزن استفاده شود، باید طوری به هم متصل شوند که ماندگاری آب در هیچ کدام از آن‌ها از مدت مقرر بیشتر نشود.
• و..

استعلام قیمت مخازن در ساخت بازار

چه بسا شما هم برای ذخیره آب آشامیدنی ساختمان، آبیاری باغ و کشاورزی و چه در زمینه صنعتی، به آب نیاز دارید. انتخاب مخزن مناسب به عوامل گوناگونی از جمله نوع کاربرد، شرایط نصب، حجم مخزن، روش تولید و عوامل دیگر وابسته است. یکی از راه‌های خرید مخازن باکیفیت و با قیمت مقرون به صرفه، مراجعه به ساخت بازار و استعلام قیمت مخزن می‌باشد چرا که با این کار می‌توانید بین تمامی مخازن مقایسه قیمت انجام داده و در انتها نیز مخزن مورد نظر خود را بطور مستقیم از تولید کننده‌ی آن خریداری کنید. البته در این سامانه علاوه بر مخزن، می‌توانید از تمامی محصولات ساختمانی استعلام قیمت بگیرید.